«محمدامیر توسلی»، خلبان پیشین ارتش افغانستان، روز یکشنبه ۲۸ اردیبهشت در محله گلشهر مشهد پس از دریافت برگه اخراج و عدم تمدید اقامت خود، اقدام به خودسوزی کرد و جان باخت. این حادثه در حالی رخ داد که فشارهای فزاینده‌ای بر مهاجران افغانستانی در ایران وارد می‌شود.

توسلی پس از فروپاشی دولت پیشین افغانستان و تسلط طالبان به ایران پناه آورده بود. او برای تمدید اقامت قانونی خود به اداره کفالت مراجعه کرده بود، اما با عدم تمدید کارت اقامت و دریافت برگه اخراج مواجه شد.

به گفته منابع آگاه، ترس از بازگردانده شدن به افغانستان و مواجهه با سرنوشت نامعلوم در دست طالبان، از جمله دلایل اصلی خودکشی این خلبان بوده است. بسیاری از نیروهای امنیتی، نظامی و کارمندان دولت پیشین افغانستان در صورت بازگشت به کشور، با خطر جدی بازداشت، شکنجه یا مرگ مواجه‌اند.

این حادثه هم‌زمان با تشدید روند اخراج مهاجران افغانستانی از ایران رخ داده است. بر اساس گزارش‌ها، مقامات ایرانی از واژه جدید «شبه‌قانونی» برای توصیف حدود دو میلیون افغانستانی شرکت‌کننده در طرح سرشماری استفاده می‌کنند، که به گفته فعالان حقوق مهاجران، این امر می‌تواند زمینه‌ساز اخراج‌های دسته‌جمعی بدون طی روند قانونی شود.

سازمان بین‌المللی مهاجرت گزارش داده است که در چهار ماه نخست سال ۲۰۲۵، حدود ۲۶۵ هزار افغانستانی خاک ایران را ترک کرده‌اند که ۷۵ درصد آن‌ها، یعنی نزدیک به ۲۰۰ هزار نفر، اخراج شده‌اند.

فشارهای روانی، سردرگمی حقوقی و احساس بی‌پناهی، بسیاری از مهاجران افغانستانی، به‌ویژه نیروهای پیشین امنیتی، را در وضعیت دشواری قرار داده است. روند تمدید کارت‌های اقامت برای این گروه نیز بسیار کند، سخت‌گیرانه و در مواردی با مخالفت کامل مواجه می‌شود.